HD8. การพยาบาลผู้ป่วยขณะฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

1.  วัตถุประสงค์

1.1      เพื่อทราบอาการเปลี่ยนแปลงของผู้ป่วยขณะฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

1.2      เพื่อให้การพยาบาลได้ทันท่วงทีเมื่อมีภาวะแทรกซ้อน

1.3      เพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วยระหว่างการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

2.      วัสดุอุปกรณ์

2.1      เครื่องวัดความดันโลหิตพร้อมหูฟัง             1        ชุด

2.2      ออกซิเจน                                         1        ชุด

2.3      ชุดช่วยฟื้นคืนชีพ                                 1        ชุด

2.4      น้ำเกลือ (3%Nacl) 500 ซีซี                     1        ขวด

2.5      น้ำเกลือ (0.9% NSS.I.V.) 1,000 ซีซี           1        ขวด

2.6      50 % กลูโคส 50 ซีซี                                      2        ขวด

2.7      Artery clamp                                     2        อัน

3.      ขั้นตอนการปฏิบัติ

3.1      วัดและบันทึกสัญญาณชีพและค่าแรงดันต่างๆ ของวงจรไตเทียม

                  เมื่อเริ่มฟอกเลือด

-        สัญญาณชีพ

-         เครื่องไตเทียมที่ใช้ (ชนิด หมายเลขเครื่อง)

-        ชนิดของน้ำยาไตเทียม

-        ชนิดและขนาดของยากันเลือดแข็งตัว

-        เวลาเริ่มต้นทำการฟอกเลือด

-        ชนิดและขนาดของตัวกรองเลือด

-        จำนวนครั้งของการใช้ตัวกรองเลือด

-        ค่าแรงดันต่างๆ ของวงจรไตเทียม เช่นแรงดันลบของเครื่องไตเทียม

-        อัตราการไหลของเลือดและอัตราการไหลของน้ำยาไตเทียมต่อนาที

-        อัตราการดึงน้ำออกต่อชั่วโมงและเป้าหมายการดึงน้ำออกทั้งหมด

-        ความเข้มข้นของน้ำยา

-        อุณหภูมิของน้ำยา

-        การให้เลือดหรือสารน้ำ

-        วัดและบันทึกสัญญาณชีพทุก 30 – 60 นาที หรือบ่อยกว่านั้น ถ้าอาการไม่คงที่ จนกระทั่งหยุดการฟอกเลือด

-        สัญญาณชีพ

-        ค่าแรงดันต่างๆ ของวงจรไตเทียม

-        อัตราการไหลของเลือดต่อนาที

-        อัตราดึงน้ำออกต่อชั่วโมง

-        ปริมาณการดึงน้ำออก

-        การให้ยา เช่น Heparin

3.2      สังเกตและบันทึกอาการเปลี่ยนแปลงตลอดระหว่างการฟอกเลือด การให้การรักษาพยาบาล ผลของการให้การรักษาพยาบาล ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ

3.3      ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยา สารน้ำ ตามแผนการรักษา

3.4      ดูแลจิตใจในกรณีที่ผู้ป่วยรู้สึกตัวดีควรซักถามอาการหรือพูดคุยกับผู้ป่วยให้ผู้ป่วยได้คลายความวิตกกังวลและเปิดโอกาสให้ผู้ป่วยซักถามเพิ่มเติมในสิ่งที่เป็นปัญหาหรือในสิ่งที่ไม่สบายใจ

3.5      ดูแลช่วยเหลือในการทำกิจวัตรประจำวัน เช่นการรับประทานอาหาร

3.6      ดูแลเรื่องความสุขสบายทั่วไป

-        จัดสิ่งแวดล้อมให้น่าอยู่

-        ให้โอกาสผู้ป่วยได้รับความเพลิดเพลิน เช่นฟังวิทยุ ดูโทรทัศน์

3.7      ให้คำแนะนำในการดูแลตนเองขณะอยู่ที่บ้านหรือหอผู้ป่วย

3.8      เฝ้าติดตามอาการเปลี่ยนแปลง อาการแทรกซ้อน การป้องกัน และการให้การพยาบาล

3.8.1         Dialysis Disequilibrium Syndrome

                              การสังเกตอาการ

-        ผู้ป่วยจะมีอาการปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียนกระสับกระส่าย ความดันโลหิตต่ำหรือสูงมาก ชัก ไม่รู้สึกตัว

                              การป้องกัน

-        ในผู้ป่วยที่มีของเสียคั่งมากๆ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ทำการฟอกเลือดครั้งแรก ทำได้ดังนี้ 

   1.เปิดอัตราไหลของเลือดช้าๆ ไม่ให้เกิน 200 ซีซี ต่อนาที

   2.ฟอกเลือดในช่วงเวลาสั้นๆ 2 – 3 ชั่วโมง

   3.ใช้ตัวกรองเลือดที่มีขนาดเล็ก เช่น พื้นที่ผิวตัวกรองน้อยกว่าหรือเท่ากับ    

      1.2 ตารางเมตร

   4.ให้ 50 % กลูโคส 50 – 100 ซีซี  (สำหรับผู้ป่วยที่ไม่มีปัญหาเรื่องเบาหวาน) หลังจากทำการฟอกเลือด 30 นาที ถึง 1  ชม.

                              การพยาบาล

-        ให้ 50 % กลูโคส 50 – 100 ซีซี

-        ให้การพยาบาลผู้ป่วยตามอาการ เช่น ความดันโลหิตต่ำให้น้ำเกลือ (0.9%NSS) ทางหลอดเลือดดำเพิ่ม 100 – 200 ซีซี

-        เฝ้าระวังเกี่ยวกับการหายใจ การป้องกันทางเดินหายใจอุดตัน อาจต้องให้ออกซิเจนถ้าหายใจไม่สะดวก

-        เฝ้าระวังเกี่ยวกับการชัก

-        รายงานแพทย์

-        ให้การพยาบาลตามแผนการรักษา

-        หยุดทำการฟอกเลือดถ้าอาการผู้ป่วยรุนแรง

3.8.2        Hypotension

                              การสังเกตอาการ

-        ผู้ป่วยบ่นเวียนศีรษะ หาวบ่อยๆ

-        คลื่นไส้ อาเจียน ชีพจรเบา ใจสั่น หายใจไม่สะดวก เหงื่อออก ตัวเย็น

-        ผู้ป่วยบางรายจะรู้สึกร้อน ปวดท้อง ปวดหลัง ปวดถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ

-        ในรายที่ความดันโลหิตต่ำมากๆ จะมีอาการชัก หมดสติ หยุดหายใจ

                             การป้องกัน

-        จัดให้ผู้ป่วยนอนราบ

-        ให้น้ำเกลือ (0.9% NSS.) 100 – 200 ซีซี

-        ให้ออกซิเจน

-        ถ้าความดันโลหิตยังไม่เพิ่มขึ้น พิจารณาให้ 50%Glucose 50 – 100 ml

-        ตรวจสอบความเที่ยงตรงของ TMP. (transmembrane pressure) หรือ UFR. (Ultrafiltration rate )  ที่ตั้งไว้ว่าถูกต้องเหมาะสม กับน้ำหนักที่ต้องการลดลงของผู้ป่วยหรือไม่

-        ลด TMP. หรือลด UFR.ลง

-        ซักประวัติการได้รับยาลดความดันโลหิต ว่าได้รับประทานมาหรือไม่ก่อนฟอกเลือด ควรแนะนำให้ผู้ป่วย งดยาลดความดันโลหิตก่อนมาฟอกเลือด 4 – 6 ชั่วโมง

-        ตรวจสอบค่า อิเลตโตรลัยท์ ในน้ำยาล้างไต ถ้าเกลือโซเดียมต่ำต้องได้รับการแก้ไขให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

-        ตรวจวัดสัญญาณชีพ 15 – 30 นาที     เพื่อทราบอาการเปลี่ยนแปลงจนกว่าอาการปกติ

-        แนะนำผู้ป่วยเรื่องการควบคุมน้ำหนัก การรู้จักสังเกตอาการเริ่มต้นของความดันโลหิตต่ำ และแจ้งให้พยาบาลทราบทันทีเมื่อมีอาการ

3.8.3        Hypertension

                                    การสังเกตอาการ

-        จากการบอกเล่าของผู้ป่วย เช่นปวดศีรษะ มึนศีรษะ ปวดบริเวณท้ายทอย

-        จากการตรวจสัญญาณชีพ พบว่ามีความดันโลหิตสูงจากเกณฑ์ปกติของผู้ป่วยก่อนฟอกเลือด

-        วัดและบันทึกสัญญาณชีพทุก 15 – 30 นาที หรือบ่อยกว่านี้

-        ใช้ความเย็น (cool pack) ประคบบริเวณหน้าผาก

-        ตรวจสอบค่าอิเล็คโตรลัยในน้ำยาไตเทียม ถ้าค่าเกลือโซเดียมสูงต้องปรับให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

3.8.4        muscle cramp

                                   การสังเกตอาการ

-        มีอาการเกร็งและปวดบริเวณที่เป็นตะคริว

                                   การป้องกัน

-        ควบคุมปริมาณน้ำที่ดึงออกจากผู้ป่วยให้เหมาะสม

-        ปรับความเข้มข้นของโซเดียมในน้ำยาไตเทียมตามความเหมาะสม

-        แนะนำผู้ป่วยเรื่องการควบคุมน้ำหนัก

                                   การพยาบาล

-        บีบนวดบริเวณที่เป็น

-        ประคบความร้อน หรือใช้ยานวดแก้ปวดเมื่อยบริเวณที่เป็น

-        ลดอัตราการดึงน้ำลง ร่วมกับใช้น้ำเกลือ (0.9% NSS) 100 – 200 ซีซี ถ้ายังไม่ดีขึ้นให้ 3 % NaCl  100 ซีซี หรือ 50 % กลูโคส 50 – 100 ซีซี

3.8.5        Fever

                                   การสังเกตอาการ

-        ผู้ป่วยจะมีไข้หนาวสั่น คลื่นไส้อาเจียน         บางรายความดันโลหิตต่ำ

                                   การป้องกัน

-        เตรียมน้ำบริสุทธิ์ที่มีคุณภาพในการนำมาใช้ฟอกเลือด

-        เตรียมอุปกรณ์อื่นๆ ตัวกรองเลือดและสายส่งเลือด โดยใช้เทคนิคปลอดเชื้อและไม่เตรียมไว้นานเกินไป (ไม่ควรเกิน 2 ชั่วโมง)

                                  การพยาบาล

-        ตรวจสอบอุณหภูมิของน้ำยาไตเทียม ถ้าพบอุณหภูมิสูงปรับตั้งให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

-        ดูแลร่างกายให้อบอุ่น เช่น ห่มผ้าเพิ่มขึ้น ให้กระเป๋าน้ำร้อน

-        วัดและบันทึกสัญญาณชีพ ถ้ามีไข้ให้ยาลดไข้

-        ซักประวัติการติดเชื้อ เช่นมีไข้ เจ็บคอ

-        ถ้าเป็นผู้ป่วยสูงอายุหรือผู้ป่วยที่มีปัญหาโรคหัวใจ ให้ออกซิเจนและให้ยาแก้ไขอาการหนาวสั่น

-        ถ้าอาการไม่ดีขึ้น รายงานแพทย์

-        ให้ยาตามแผนการรักษา

3.8.6        Air embolism

                               การสังเกตอาการ

-        ผู้ป่วยที่อยู่ในท่านอน จะมีอาการเจ็บแน่นหน้าอกหายใจลำบาก ไอ กระสับกระส่าย สับสนตัวซีดเขียว ตามองเห็นไม่ชัดเจน ความดันโลหิตต่ำ

-        ผู้ป่วยในท่านั่ง จะมีอาการชักหมดสติ

                               การป้องกัน

-        ตรวจสอบให้  air detector ของเครื่องทำงานตลอดเวลา

-        สำรวจรอยต่อต่างๆ ของวงจรไตเทียมให้แน่นสนิท

-        ถ้าต้องการให้สารน้ำหรือเลือด พยาบาลจะต้องเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด

-        การไล่เลือดกลับเข้าตัวผู้ป่วยควรใช้ 0.9 % NSS  แทนการไล่ด้วยอากาศ

-        การฉีดยาทางสายส่งเลือดต้องทำด้วยความระมัดระวัง

                              การพยาบาล

-        หยุดการฟอกเลือดทันทีโดยไม่ต้องไล่เลือดกลับเข้าตัวผู้ป่วย

-        จัดท่าให้ผู้ป่วยนอนตะแคงซ้าย ศีรษะและหน้าอกต่ำ ให้ออกซิเจน

-        รีบรายงานแพทย์

-        วัดสัญญาณชีพใกล้ชิดตลอดเวลาจนกว่าปกติ

-        เตรียมอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพ

-        สังเกตอาการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิด

3.8.7        Hemolysis

                              การสังเกตอาการ

-        หอบเหนื่อย หายใจลำบาก แน่นหน้าอก ตัวซีดเขียว กระสับกระส่ายและหมดสติ

-        เลือดที่อยู่ในตัวกรองเลือดและสายส่งเลือด จะใสกว่าปกติและมีตะกอนของเม็ดเลือดปนอยู่

                             การป้องกัน

-        ก่อนฟอกเลือดจะต้องตรวจสอบ ความเข้มข้นและอุณหภูมิของน้ำยาไตเทียม

-        ทดสอบสัญญาณเตือนของเครื่องและระบบ bypass ให้ทำงานเมื่อมีความผิดปกติ

                             การพยาบาล

-        หยุดทำการฟอกเลือดโดยไม่ต้องไล่เลือดกลับเข้าตัวผู้ป่วย

-        ให้ออกซิเจน 100 % ทาง Mask

-        รีบรายงานแพทย์ทันที

-        ตรวจวัดสัญญาณชีพ สังเกตและบันทึกอาการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิด

-        เตรียมอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพ

3.8.8        Arrthythmia

                              การสังเกตอาการ

-        จากการบอกเล่าของผู้ป่วยว่า หัวใจเต้นแรงและเร็วกว่าปกติ

-        จากการตรวจวัดสัญญาณชีพ

-        สังเกตเห็นการทำงานของหัวใจ เต้นแรงและเร็ว

                             การป้องกัน

-        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับประทานยาตามแผนการรักษาในผู้ป่วยที่มีปัญหาทางระบบหัวใจและหลอดเลือด

                             การพยาบาล

-        ให้ออกซิเจน cannula 5 ลิตรต่อนาที

-        ลด blood flow ลง

-        วัดและบันทึกสัญญาณชีพ ทุก 10 – 15 นาที

-        ตรวจสอบค่าอิเลคโตรลัยท์   ในเลือดและน้ำยาไตเทียมถ้าโปตัสเซียมในเลือดต่ำกว่า 3.5 mg  %  และน้ำยาไตเทียมต่ำกว่า 2 mg % รายงานแพทย์

3.8.9        Heart failure

                             การสังเกตอาการ

-        ผู้ป่วยจะหายใจเหนื่อย แน่นอึดอัดแน่นหน้าอกนอนราบไม่ได้

-        ฟังปอดมีเสียง Crepitation

-        ความดันโลหิตสูงขึ้นกว่าเกณฑ์ปกติของผู้ป่วยมาก

                            การป้องกัน

-        ผู้ป่วยที่มีอายุมากและมีปัญหาทางระบบหัวใจจะต้องเปิด blood flow ไม่เกิน 250 ซีซี ต่อนาที

-        ระมัดระวังในผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยง ไม่ควรให้สารน้ำหรือเลือดในอัตราที่เร็วเกินไป                         

                               การพยาบาล

-        ให้ออกซิเจน ทาง mask

-        ให้ยาลดความดันโลหิตใต้ลิ้น  5-10 mg ในกรณีที่ความดันโลหิตสูงมาก

-        รายงานแพทย์

3.8.10     Chest pain

                               การสังเกตอาการ

-        จากคำบอกเล่าของผู้ป่วยว่าเจ็บหน้าอก บางรายปวดร้าวไปที่ไหล่ สะบัก หรืออาจมีปวดกรามได้

                               การป้องกัน

-        ดูแลให้ผู้ป่วยมีความเข้มข้นของเลือดเพิ่มขึ้น

                               การพยาบาล

-        ให้ออกซิเจน canula 5  ลิตรต่อนาที

-        ลด blood flow

-        ลดอัตราการดึงน้ำ

-        รายงานแพทย์

-        ให้ยาตามแผนการรักษาของแพทย์  เช่น อมยา   Isordil  5  มิลลิกรัม ใต้ลิ้น

-        สังเกตและบันทึกอาการอย่างใกล้ชิดและตรวจวัดสัญญาณชีพ

-        ถ้าอาการไม่ดีขึ้น หยุดทำการฟอกเลือด

3.8.11      Cardiac Arrest

                               การสังเกตอาการ

-        คลำไม่พบชีพจรที่  carotid Vein

-        หยุดหายใจ

-        ไม่รู้สึกตัว

-        การทำงานของหัวใจมี asystole  หรือ  ventricular fibrilation

                              การป้องกัน

-        ดูแลอาการ ช็อค

-        ระวังกระบวนการฟอกเลือดทุกขั้นตอน

-        ผู้ป่วยที่มีโอกาสเสี่ยงต่อ Cardiac Arrcst ต้อง EKG monitor

                              การพยาบาล

-        แจ้งทีมการพยาบาลทราบเพื่อทำการช่วยฟื้นคืนชีพ

-        หยุดการฟอกเลือด ไล่เลือดกลับเข้าสู่ตัวผู้ป่วย

-        รายงานแพทย์โดยด่วน

3.8.12     Seizure

                               อาการ

-        ผู้ป่วยจะมีอาการเกร็งกระตุก

                              การป้องกัน

-        ลดของเสียของผู้ป่วยอย่างช้าๆ

-        ให้ยากันชักตามแผนการรักษา

                             การพยาบาล

-        ให้ออกซิเจน

-        ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง

-        ลด  blood flow

-        ให้ 50 % กลูโคส 50 – 100 ซีซี

-        วัดและบันทึกอาการเปลี่ยนแปลงและสัญญาณชีพ

-        รายงานแพทย์

-        ให้ยาตามแผนการรักษา

3.8.13     blood loss

                              การสังเกตอาการ

-        มีการสูญเสียเลือดเห็นได้อย่างชัดเจน

-        อาเจียน

-        ช็อค ชัก

                             การป้องกัน

-        ปิดปั้มเลือดทันที

-        ปิดที่หนีบ (clamp) สายส่งเลือดออกและสายส่งเลือดเข้า

-        หาสาเหตุของการมีเลือดออก

-        ถ้ามีการปนเปื้อนของเลือด ควรทิ้งเลือดทั้งหมดในตัวกรองเลือดและสายส่งเลือด แต่ถ้าไม่มีการปนเปื้อน ไล่เลือดกลับเข้าสู่ผู้ป่วยได้

-        ให้ออกซิเจนถ้าเสียเลือดมาก

-        รายงานแพทย์

-        ให้เลือดและสารน้ำตามแผนการรักษาของแพทย์

-        ถ้าเกิดจากการรั่วซึมของ fistula  ใช้ pressure กดบริเวณเหนือส่วนนั้นขึ้นไป

3.8.14     Anaphylactoid type (first use syndrome type A)

                              การสังเกตอาการ

-        มีผื่นขึ้น คัน ไอ มีน้ำมูก ตาแดง ปวดท้อง ท้องเสีย เหนื่อยหอบ แน่นหน้าอก ถ้าอาการ

รุนแรงผู้ป่วยจะหยุดหายใจ    หัวใจหยุดเต้น

                              การป้องกัน

-        ล้างสารปนเปื้อนในตัวกรองเลือดและสายส่งเลือดออกให้มากที่สุด

-        ใช้ตัวกรองเลือดให้เหมาะกับผู้ป่วย

                             การพยาบาล

-        หยุดทำการฟอกเลือดโดยไม่ต้องคืนเลือดเข้าตัวผู้ป่วย

-        ให้ออกซิเจนและให้การพยาบาลตามอาการ

-        ตรวจวัดและบันทึกสัญญาณชีพทุก 10 – 15 นาที

-        รายงานแพทย์และให้ยาตามแผนการรักษา

3.8.15     Non specific type (first use syndrome type B)

                              การสังเกตอาการ

-        จะมีอาการเจ็บหน้าอก ปวดหลัง มีไข้ ความดันโลหิตสูง หายใจเหนื่อย หอบ เป็นช่วงเวลาสั้นๆ จนถึง 1 ชั่วโมง และหายไปได้เอง

                             การป้องกัน

-        ล้างสารปนเปื้อนในตัวกรองเลือดและสายส่งเลือดออกให้มากที่สุด

-        ใช้ตัวกรองเลือดให้เหมาะกับผู้ป่วย

                             การพยาบาล

-        ฟอกเลือดต่อไป

-        ให้การพยาบาลตามอาการ เช่น ให้ออกซิเจน

-        ตรวจวัดและบันทึกสัญญาณชีพ ทุก 10 – 15 นาที

-        รายงานแพทย์

-        ให้ยาตามแผนการรักษา

3.9      การเฝ้าติดตามการทำงานของเครื่องไตเทียม และการแก้ไขเมื่อพบความผิดปกติ ที่พบบ่อยๆ มีดังนี้

3.9.1         Dialyzer clotted

                               การสังเกต

-        มีลิ่มเลือดอุดตันในตัวกรอง

-        แรงดันทางด้านสายส่งเลือดระหว่างตัวปั้มเลือดและตัวกรองเลือดสูงขึ้น

                              การแก้ไข

-        หนีบสายส่งเลือดออก แล้วไล่ด้วยน้ำเกลือ 0.9 %NSS ให้ไหลเข้าตัวกรองเลือด อัตรา 200- 300 ซีซี

-        กลับตัวกรองเลือดเอาด้านเลือดเข้าขึ้นข้างบนแล้วปั่นตัวกรองไปมา

-        เพิ่มอัตราการไหลของเลือดให้ได้อย่างน้อย 200 ซีซี ต่อนาที

3.9.2        Ruptured membrane

                              การสังเกต

-        มีเสียงสัญญาณเตือน

-        ไฟ blood leak detector กระพริบ

                             การแก้ไข

-        สังเกตน้ำยาไตเทียมที่ออกจากตัวกรองเลือดว่ามีเลือดปนหรือไม่

-        ปลดสายน้ำยาไตเทียม ออกจากตัวกรองเลือด

-        ไล่เลือดกลับเข้าตัวผู้ป่วย

-        เปลี่ยนตัวกรองเลือดใหม่ แล้วฟอกเลือดต่อ

-        สังเกตการมีไข้ หนาวสั่น ที่อาจจะเกิดขึ้นกับผู้ป่วย

3.9.3        Air detector  และ blood clamp

                              การสังเกต

-        สังเกตฟองอากาศในวงจรฟอกเลือด ถ้ามีเสียงสัญญาณตรวจจับฟองอากาศซึ่งจะเกิดพร้อมกับหนีบสายส่งเลือดเข้าทันที ตัวปั้มเลือดจะหยุดหมุน

                              การแก้ไข

-        หนีบสายส่งเลือดเข้า

-        ปลดกระเปาะรับเลือดที่สายส่งเลือดเข้าออกจาก air detector

-        กดปุ่ม Prime ให้ blood pump ทำงานไล่ฟองอากาศ ออกจากสายส่งเลือดเข้าให้หมด

-        ในกรณีที่ฟองอากาศมากไม่สามารถไล่ออกทางกระเปาะรับเลือดด้านสายส่งเลือดเข้าได้หมด จะต้องปลดสายส่งเลือดด้านนำเลือดออกมาเชื่อมต่อกับสายส่งเลือดด้านนำเลือดเข้า เปิด blood pump circulate ไปเรื่อยๆ จนสามารถ ไล่ฟองอากาศออกได้หมด

-        นำกระเปาะรับเลือดที่สายส่งเลือดเข้ามาผ่าน air detector ถ้าเครื่องไม่มีเสียงสัญญาณเตือนแสดงว่าไม่มีฟองอากาศในวงจรไตเทียม สามารถนำสายส่งเลือด ต่อเข้ากับผู้ป่วยทำการฟอกเลือดต่อไปได้

3.9.4        High arterial pressure

                               การสังเกต

-        ค่าแรงดัน arterial pressure สูง

-        จะมีเสียงสัญญาณเตือน

-        blood pump หยุดหมุน

                               การแก้ไข

-        ดูแลไม่ให้สายส่งเลือดออกพับงอ ใช้ปลาสเตอร์ติดเข็มและ blood line ให้แน่น

-        ปรับเข็มให้อยู่ในตำแหน่งที่ดี ถ้า blood flow ยังไม่ดี อาจจะต้องแทงเข็มใหม่ โดยไม่ต้องดึงเข็มเก่าออกจนกว่าฟอกเลือดเสร็จ

-        ใช้ 0.9 % NSS ไล่เลือดผ่านสายส่งเลือดด้านนำเลือดออกและตัวกรองเลือดพยายามไล่ลิ่มเลือดออกทางกระเปาะ ถ้าไม่สามารถไล่เลือดออกได้หรือตัวกรองเลือดอุดตันเกิน     50 %  ควรเปลี่ยนตัวกรองเลือดใหม่

3.9.5        Low arterial pressure

                               การสังเกต

-        ค่าแรงดัน  arterial pressureต่ำกว่าปกติ (-50 มม.ปรอท)

-        จะมีเสียงสัญญาณเตือน

-        blood pump หยุดหมุน

                              การแก้ไข

-        ลด blood flow rate จนถึงระดับที่สายไม่กระตุก

-        วัดความดันโลหิต ถ้าความดันโลหิตของผู้ป่วยต่ำ ให้ 0.9% NSS  100 – 200 ซีซี หรือลด UFR.ลง

-        ถ้าความดันโลหิตปกติ ปรับตำแหน่งเข็มขึ้น – ลง ในผู้ป่วยที่ใช้ Double lumen catheter หมุน catheter ไปมา

-        ถ้า blood flow ยังไม่ดีเปลี่ยนที่แทงเข็มใหม่ สำหรับผู้ป่วยที่ใช้ Double  lumen จะต้องรายงานแพทย์ทราบ

3.9.6        High venous pressure

                                   การสังเกต

-        ค่าแรงดัน venous pressure สูงมากกว่าค่าที่ปรับตั้งไว้

-        จะมีเสียงสัญญาณเตือน

-        blood pump หยุดหมุน

                                   การแก้ไข

-        ตรวจสอบสายส่งเลือดเข้าว่ามีการพับงอหรือไม่

-        ตรวจสอบในตัวกรองเลือดและกระเปาะรับเลือดด้านส่งเลือดเข้าว่ามีลิ่มเลือดหรือไม่ โดยใช้ 0.9 % NSS ไล่เลือด 100 – 200 ซีซี  สังเกตตัวกรองเลือดถ้าใสดี แสดงว่ามีลิ่มเลือดอุดตันที่สายส่งเลือด ไล่ลิ่มเลือดออกทางปลายกระเปาะรับเลือด ถ้าไม่สามารถไล่ลิ่มเลือดออกได้ จะต้องเปลี่ยนสายส่งเลือดชุดใหม่

-        ตรวจสอบปลาย venous ถ้าต้องใช้แรงดันมากแสดงว่าปลาย  venous อุดตัน

3.9.7        Low venous pressure

                                    การสังเกต

-        ค่าแรงดัน  venous pressure ลดลงน้อยกว่า 50 มม. ปรอท

-        มีเสียงสัญญาณเตือน blood pump จะหยุดหมุน

                                   การแก้ไข

-        ดูแลอย่าให้เข็ม (AVF.)  เลื่อนหลุด โดยปิดปลาสเตอร์ให้แน่น

-        ดูแลข้อต่อให้แน่น

3.9.8       Blood pump  หยุดทำงาน ปกติจะต้องหมุนตลอดเวลาของการฟอกเลือด การแก้ไข จะต้องแก้ไขตามสาเหตุ

3.9.9       Heparin infusion pump ต้องใส่ให้แน่น เพื่อไม่ให้เกิดการหลุดรั่วและเพื่อตั้งอัตราการใช้ยาให้ถูกต้อง

3.9.10     ดูแลน้ำยาไตเทียมให้อยู่ในเกณฑ์ปกติถ้ามีค่า High conductivity  จะต้องแก้ไขดังนี้

-        ดูแลให้มีแรงดันของน้ำเข้าเครื่องไตเทียมเพียงพอ

-        ตรวจน้ำยาไตเทียม

ถ้ามีค่า Low conductivity แก้ไขดังนี้

-        ตรวจสอบน้ำยาว่าหมดหรือไม่

-        ตรวจดูความถูกต้องของน้ำยา

3.9.11      อุณหภูมิปกติจะกำหนดไว้ 36.5 – 37 องศาเซลเซียส ถ้าอุณหภูมิสูงเกิน 40 องศาเซลเซียส  เครื่องจะมีสัญญาณเตือน และ Auto bypass  

การแก้ไข

-        ดูแลให้มีแรงดันน้ำเข้าเครื่องให้เพียงพอ

-        ตรวจสอบอุณหภูมิของน้ำยาไตเทียมก่อนฟอกเลือดทุกครั้ง

-        แจ้งช่างแก้ไขระบบควบคุมภายในเครื่องให้ถูกต้อง

4.      เกณฑ์ชี้วัด

4.1   จะต้องมีข้อมูลบันทึกการเปลี่ยนแปลงของผู้ป่วยขณะฟอกเลือดทุกราย

4.2  เมื่อผู้ป่วยมีภาวะแทรกซ้อนได้รับการแก้ไขช่วยเหลืออย่างถูกต้องทันท่วงที

4.3  ผู้ป่วยทุกรายจะได้รับการดูแลจากพยาบาลอย่างใกล้ชิดในระหว่างการฟอกเลือด

5.      ผู้รับผิดชอบ

พยาบาลวิชาชีพประจำหน่วยไตเทียม

หนังสืออ้างอิง

     แนวทางปฏิบัติเรื่อง การพยาบาลผู้ป่วยขณะฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม หน่วยไตเทียมมูลนิธิโรคไตแห่งประเทศไทย  ณ  ตึกกัลยาณิวัฒนา  โรงพยาบาลสงฆ์.